Nasze wina

"To moralne centrum wszechświata" – mówi Warren Winiarski, stojąc przed ogromnym wahadłem Foucault'a, które umieścił w samym sercu podziemnych jaskiń w Stag's Leap Wine Cellars. Wahadło porusza się metodycznie, dominując przestrzeń. Nierówne kamienie podłogi przedstawiają ziemię; plamki skalenia na suficie to gwiazdy. Każdy korytarz odchodzący od pomieszczenia poświęcony jest innej apelacji Doliny Napa – Oak Knoll, Yountville itd. Tak wyglądało centrum wszechświata Warrena Winiarskiego do lipca 2007 roku...

Ale zacznijmy od początku...

Warren Winiarski urodził się 22 października 1928 roku w Chicago. Tam też się wychowuje, w polskiej społeczności Jackowa. Jest potomkiem polskich imigrantów, którzy przybyli do USA pod koniec XIX wieku. Studiuje w Chicago, w St. John’s College w Annapolis w stanie Maryland, znów w Chicago, robiąc doktorat, oraz na uniwersytetach Florencji i Neapolu we Włoszech, gdzie w połowie lat pięćdziesiątych spędza rok studiując manuskrypty Machiavellego. Właśnie wtedy rozsmakowuje się w winie. Niemal do końca lat 60. Winiarski jest wykładowcą nauk humanistycznych i politycznych na Uniwersytecie Chicago.

Jednak jego fascynacja winem i procesem jego powstawania nie maleje. Wręcz przeciwnie. Szuka miejsc, gdzie mógłby się nauczyć sztuki wytwarzania wina. W 1964 roku Winiarski przez krótki czas pracuje w wytwórni win Martin Ray w górach Santa Cruz. W końcu rezygnuje z posady wykładowcy, pakuje rodzinę do rozklekotanego kombi i wyrusza do Doliny Napa, żeby rozpocząć nowe życie – jako winiarz.

Wtedy dopiero podejrzewano, że Napa może mieć tak kolosalny potencjał. Przeprowadzka rodziny Winiarskich na Zachodnie Wybrzeże jest w dużej mierze spowodowana pragnieniem porzucenia miasta na rzecz leniwego tempa wiejskiego życia, długich biesiad przy kieliszku wina z własnej winnicy. W sierpniu Warren Winiarski podejmuje pracę jako asystent samego Lee Stewart'a w jego wytwórni win Souverain Cellars. To jedno z najlepszych miejsc do nauki i eksperymentowania z produkcją wina w Kalifornii, a prawdopodobnie także w całych Stanach. Winiarski uczestniczy w każdym etapie powstawania wina: od przycinania krzaków, przez zbiór winogron, wykonywanie analiz chemicznych, na zwykłej pracy fizycznej skończywszy. Poza tym, ma się od kogo uczyć – jednym z konsultantów w Souverain Cellars jest Andre Thelistcheff. Przez dwa sezony Warren Winiarski poszerza wiedzę, między innymi na temat stosowania indukowanej fermentacji jabłkowo-mlekowej, w owym czasie techniki pionierskiej (nie używanej jeszcze wówczas przez europejskie winnice – przynajmniej nie w sposób indukowany i kontrolowany). W 1966 roku dołącza do ekipy tworzącej nową wytwórnię win Roberta Mondavi, gdzie pracuje jako jeden z głównych winemakerów podczas dwóch kolejnych zbiorów w 1966 i 1967 roku. W międzyczasie, w 1965 roku kupuje działkę na wzgórzu Howell Mountain. W 1968 roku zaczyna poważnie myśleć o stworzeniu własnej winnicy, a jest w tym czasie już na tyle doświadczony i znany, że zarabia jako niezależny konsultant wielu kalifornijskich producentów wina. W 1969 roku Winiarski odwiedza Nathana Fay, żeby poradzić się w sprawie systemu nawadniania dla jednego z klientów. Kiedy spotkanie dobiega końca Fay częstuje go kieliszkiem Cabernet własnej roboty, z własnej winnicy położonej w cieniu stromych zboczy urwiska Stags Leap. To wino sprawia, że Winiarski porzuca plany związane z Howell Mountain i zaczyna szukać ziemi w bezpośrednim sąsiedztwie. W 1970 roku z pomocą inwestorów, zadłużając się po uszy, kupuje sąsiedni sad, winnicę i pastwisko i jeszcze tej samej jesieni rozpoczyna sadzenie szczepów Cabernet i Merlot – kładąc podwaliny Stag’s Leap Wine Cellars. Cabernet pochodzi z winnicy Nathana i z Martha’s Vineyard Toma i Marthy May.

W 1972 roku Warren Winiarski przypadkiem dowiaduje się, że dom na wzgórzu i trzydzieści akrów ziemi idealne pod winnicę, położone niecałą milę od jego posiadłości zostały wystawione na sprzedaż. Rodzina Winiarskich nareszcie znajduje dom. W 1973 roku, tuż przed zbiorem, Winiarski zaprasza André Tchelistcheff'a na obchód winnic. André jest zachwycony smakiem winogron. Winiarskiemu udaje się przekonać go do współpracy i tak Andre Tchelistcheff staje się jego doradcą, a z czasem jednym z najbliższych przyjaciół. Po trzech latach zaledwie powstaje Cabernet, które trzy lata później wygrywa słynną Degustację Paryską – to wydarzenie umieści Napa na winiarskiej mapie świata, a winnicy Stag's Leap zapewni sławę.

W 1974 roku powstaje Hawk Crest – druga marka Winiarskiego, który wykorzystuje kupne owoce do stworzenia win, które stawią czoła konkurencji na mającym dopiero powstać rynku "fighting varietals", czyli win niskobudżetowych, jednoszczepowych, które stoją o oczko wyżej od win stołowych.

24 maja 1976 roku, pierwszy i jedyny wówczas brytyjski kupiec winny w Paryżu, Steven Spurrier, organizuje Degustację Paryską, tzw. Judgment of Paris, w której wina kalifornijskie rywalizują podczas ślepej degustacji z tuzami francuskiego winiarstwa. W kategorii win czerwonych wygrywa 1973 Cabernet Sauvignon z winnicy Stag's Leap, pokonując takich luminarzy Bordeaux jak  Mouton-Rothschild, Château Montrose czy Haut-Brion. W kategorii win białych zwycięża kalifornijskie Chateau Montelena. Degustacja Paryska pokazuje światu potencjał win z Kalifornii, i podczas gdy Francja nie może się otrząsnąć z szoku, Winiarski z dnia na dzień staje się gwiazdą. Odprawia jednak potencjalnych klientów, którzy tłumnie odwiedzają winnicę w poszukiwaniu Cabernet z rocznika '73. Postanawia przechować jak najwięcej butelek. Butelka Stag's Leap Wine Cellars Cabernet Sauvignon z 1973 roku przechodzi do historii światowego winiarstwa, znajduje również poczesne miejsce w Smithsonian National Museum of American History.

W 1986 roku Winiarskiemu nareszcie udaje się kupić większą część posiadłości Nathana Fay, łącznie z zabudowaniami gospodarczymi, w których powstawało przełomowe dla Winiarskiego wino Fay'a – Cabernet z 1968 roku.
W tym samym roku Stanowy Sąd Najwyższy orzeka, że zarówno Winiarski jak i jego sąsiad Carl Doumani, właściciel Stags' Leap Winery, mają prawo do nazwy Stags Leap. Odróżniać je ma apostrof.

W roku 1989, mimo sprzeciwu Winiarskiego i Doumani, powstaje apelacja The Stags Leap District.

W 1996 roku Winiarski kupuje winnicę Arcadia pod uprawę Chardonnay.

Wina Winiarskiego są serwowane podczas spotkań prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana z królową Wielkiej Brytanii Elżbietą II w 1983 roku, podczas wizyt sekretarza generalnego Związku Radzieckiego Michaiła Gorbaczowa w Waszyngtonie w latach 1985-87. Delektuje się nimi pierwszy premier niepodległej Polski Tadeusz Mazowiecki składając wizytę prezydentowi George’owi Bushowi seniorowi w 1990 roku, i prezydent Lech Wałęsa, w Waszyngtonie w roku 1991.

Każdy winiarz rozpływa się nad walorami swojej ziemi, ale Warren Winiarski to niepohamowany żywioł. Z niezwykłą pasją opisuje procesy wulkaniczne, które doprowadziły do powstania poszarpanego urwiska Stags Leap. Z czasem, gleby alluwialne przyniesione przez częste powodzie uszlachetniły surową, czerwoną ziemię. Winiarski określa to harmonijne połączenie mianem „żelaznej pięści w aksamitnej rękawiczce”. Według niego nadaje ono Cabernet „cudowną delikatność i swoistą melodię – stonowaną, elegancką, a przy tym pełną siły.”

Po trzydziestu latach jego mocne, taniczne Cabernet z np. 1976 roku dopiero zaczyna łagodnieć; ma bardzo ciemną barwę, jest wciąż świeże, niezwykle bogate, o mocnych owocach – wciąż drzemie w nim ogromny potencjał.

Historia Warrena Winiarskiego to piękny i niemal doskonały przykład idealizmu pierwszych winiarzy, którzy przybywali do Doliny Napa w poszukiwaniu beztroskiego, arkadyjskiego życia.

Jednak w 2007 roku Warren Winiarski zwraca się do Piero Antinori w sprawie sprzedaży Stag's Leap. Antinori i Ted Baseler z Ste. Michelle Wine Estates kupują posiadłość za 185 millionów dolarów, obiecując, że nie wprowadzą drastycznych zmian, które mogłyby wpłynąć na jakość produkowanych win. Tylko pod takim warunkiem Winiarski zgadza się sprzedać winnicę.

Wiadomość o sprzedaży wstrząsa światem winiarskim. Jednak ze strony Winiarskiego to eleganckie rozwiązanie problemu, z którym zmierzyć się musi wielu winiarzy-pionierów z Doliny Napa: komu przekazać ukochane winnice, kiedy własne dzieci albo nie są zainteresowane dziedzictwem albo nie należą do wymarzonych kandydatów na następców? Żadne z dzieci Warrena nie zamierza pójść w jego ślady.

Jednak Warren Winiarski bez winnic żyć nie może, więc zostawia sobie 128-akrową winnicę Arcadia, położoną w pobliżu Mount George, na wschód od miasta Napa. W winnicy nazwanej na cześć idyllicznej krainy opiewanej przez rzymskiego poetę Wergiliusza, powstaje Chardonnay o ledwie wyczuwalnej dębowej nucie, które według Winiarskiego bardzo przypomina Chablis. Winiarski nadal czuwa tu nad najdrobniejszym szczegółami każdego etapu powstawania wina. W tej chwili eksperymentuje z Cabernet. Twierdzi, że wynik „może być bardziej niż interesujący”.

Winiarski wcale nie zamierza wycofać się z winnego życia. Jeśli nadarzy się ciekawy projekt, to kto wie...

Katarzyna

Źródła: