Nasze wina

czyli

Białe wina z Północno-zachodnich Włoch

Północno-zachodnie Włochy to region, który przez lata skutecznie poddawany był silnym wpływom francuskim. I choć Chardonnay, szczep przez wielu uważany za typowy i tradycyjny w regionie, jest tu powszechnym i mocno zadomowionym członkiem winnego portfolio regionu, to dziś skupmy się na mniej znanych szczepach winorośli. Szczepach takich jak Morgex z Doliny Aosty.

Morgex z Doliny Aosty

To świeże białe wino, które powstaje z winogron odmiany Prie Blanc pochodzi z regionu słynącego z winnic położonych najwyżej w Europie, nawet na wysokości ponad 1200 metrów. To najmniejszy z regionów, wciśnięty w północno-zachodnie krańce Włoch, graniczący ze Szwajcarią i Francją, na uprawę winorośli może przeznaczyć tylko bardzo ograniczoną powierzchnię alpejskich stoków. Wprawdzie wytwarza się tu skromne ilości wina, to nie sposób pomylić go z trunkami pochodzącymi z innych części Włoch lub sąsiednich krajów.

Wina są lekkie i zwiewne, o wyraźnym smaku cytryn z delikatnymi nutami ziół i polnych kwiatów. Jasne i świeże idealnie sprawdzają się latem.

Erbaluce

Piemont, uważany za asa włoskiego winiarstwa, słynie z czerwonych win. Od razu do głowy przychodzą takie nazwy jak Barolo, Barbaresco, Barbera i Dolcetto. Jednak w regionie jest też wiele świetnie prosperujących winnic, które produkują wyśmienite białe wina. Najmniej znane są wina produkowane z winogron odmiany Erbaluce – wytrawne, słodkie, a także musujące.

Wino zawdzięcza swoją piękną nazwę odmianie winorośli, z której jest wytwarzane, a która nosi imię bogini Albaluce. Jesienią winorośl nabiera ciepłych miedzianych barw z lekko różowawym odcieniem. Najbardziej wystawiona na promienie słoneczne część kiści staje się tak intensywnie bursztynowa, że skórka owoców sprawia wrażenie "zarumienionej". Czasem więc poetycka nazwa Erbaluce bywa używana zamiennie z określeniem "Uva rustia" (zarumieniona).

Odmiana Erbaluce daje soczyste wino o średniej budowie i delikatnym owocowym aromacie, które idealnie nadaje się jako dodatek do przystawek i ryb, doskonale komponując się z marynowanym linem i pstrągiem, oraz słynnym tradycyjnym daniem miejscowej kuchni – mocettą (suszone mięso kozicy).

Arneis

Arneis powoli staje się chlubą Piemontu, zwłaszcza to z Roero – regionu, którego piaszczysta gleba pomaga nadać winom świeżą, mineralną nutę. Niegdyś słodkawe, od jakiegoś czasu pojawia się coraz więcej wytrawnych Arneis o delikatnym aromacie. Niektórzy producenci zaczęli również eksperymentować ze starzeniem wina w dębowych beczkach, co według niektórych przyćmiewa nieco delikatne kwiatowe aromaty i mocne smaki brzoskwiń, moreli i jabłek. Wina Arneis może nie są wielkie, ale świetnie smakują jako aperitif albo z delikatnie podsmażonym warzywami, czy krewetkami w tempurze.

Cortese (Gavi)

Cortese, wyrabiane z odmiany o tej samej nazwie i bardziej znane jako Gavi, kiedyś było najbardziej znanym piemonckim białym winem. Jednak pojawiające się przez lata problemy z jakością win przy utrzymujących się wysokich cenach mocno nadszarpnęły jego reputację. Kiedy jest w formie, Gavi jest orzeźwiającym, bardzo eleganckim, akuratnym białym winem o cudownych mineralno-miodowo-cytrusowych aromatach, które znakomicie pasuje do dań z owoców morza. Częściej jednak to po prostu zwyczajne, świeże wino.

Lugana

Lombardia słynie z białych win, chociaż dużą część sławy zawdzięcza Chardonnay z bąbelkami. I choc stanowią one dużą część produkcji, to na naszą uwagę zasługuje przede wszystkim wina Lugana. Już za czasów Pietra Aretino wino to było uznawane za wyśmienity trunek, a w późniejszych czasach Bacci, autor "De Naturali historia vinorum", opisywał je jako “królewskie wino”. Długo przedtem, król Gotów Teodot, żyjący w połowie pierwszego tysiąclecia naszej ery, kiedy usłyszał o winie Lugana, zaintrygowany jego reputacją zamówił większą ilość królewskiego trunku, który miał ożywić jego rzymskie bankiety.

Aż trudno uwierzyć, że wina te powstają z tej samej odmiany winogron co lombardzkie bezbarwne Trebbiano. Wina Lugana są soczyście owocowe, wyraźnie kwasowe, a w najlepszych wyczuwa się owoce tropikalne z wyśmienitą nutą mineralno-kwiatową, która przydaje winom głębi. Z racji sporych rozmiarów, butelka Lugano może nam towarzyszyć cały posiłek.

Liguria

Liguria słynie z pesto, jednak ten kawałeczek wybrzeża to raj dla wielbicieli owoców morza i świetnie dobranych do nich białych win. Mocno pofałdowana i pełna stromizn powierzchnia regionu sprawia, że uprawa winorośli jest tu nie lada wyzwaniem. Winnice usytuowane są wszędzie tam, gdzie to tylko możliwe, a więc wzdłuż całego pasa wybrzeża, ale i tak produkcja wina jest ograniczona.

Legendą liguryjskiego winiarstwa jest Cinque Terre, białe wino wytwarzane w „pięciu krainach”, które tworzy łańcuch wiosek rybackich ukrytych pomiędzy klifami wzdłuż wybrzeża na północ od miasta La Spezia. Winnice zakładano tu już w starożytności. Wykute są w skalistych zboczach, a dostęp do tarasów skalnych jest niezwykle trudny. Niektóre winnice położone są tak blisko Morza Liguryjskiego, że w powietrzu czuje się rozproszoną mgiełkę odbijających się od brzegu fal. Wzmianki o winie z tego regionu pojawiały się w prozie i poezji Boccaccia oraz Petrarki, a Pliniusz Starszy nazywał je "winem księżycowym". Poeta Giousè Carducci twierdził, że trunek ten stanowi kwintesencję "dionizyjskiego odurzenia winem", Giovanni Pascoli domagał się przesłania mu kilku butelek "w imię literatury włoskiej", a Gabriele D’Annunzio, wybitny znawca doczesnych przyjemności, wychwalał jego niezwykle zmysłowe właściwości. Niestety, trafić na wina z Ligurii jest trudno, jako że Liguryjczycy zwykle konsumują większość tego co wytworzą, ale najlepsze warte są zachodu.

Natomiast przyjemne liguryjskie Vermentino powinno zadowolić spragnionych tamtych smaków. Vermentino rośnie również na Sardinii i w Toskanii i powstają z niego dość bogate, jasne, soczyste, cytrynowe wina idealne do owoców morza – od grillowanej ośmiornicy po tłustsze ryby, takie jak makrela.

Pigato

Jeśli Vermentino jest najbardziej znanym białym winem Ligurii, to Pigato jest najbardziej charakterystycznym. Aromatyczne, z delikatnymi nutami przypraw, ziół, takich jak koper, estragon, i gliniastej gleby. Wina Pigato świetnie się komponują z zielonymi warzywami,  nawet z karczochami, do których tak trudno dobrać wina. Te średnio zbudowane wina łączą nuty ziołowe z aromatem jabłek i owoców cytrusowych, co sprawia, że są idealne do pesto. Smak Pigato wspaniale pasuje również do mocnej oliwy, a więc także do prostych grillowanych albo przypiekanych ryb z oliwą i cytryną.

Bianchetta

Bianchetta jest najmniej znanym winem z Ligurii. Zwykle mieszane z innymi odmianami, najczęściej z Vermentino, tak jak w przypadku Cinque Terre Bianco. Jednak Bianchetta solo to wino, które niezwykle jasno i wyraźnie zaznacza swoją pozycję. Słone powietrze i cytrusy wręcz wibrują, sprawiając, że Bianchetta idealnie dopełnia świeżutkie owoce morza. To połączenie pozwala posmakować esencji morza.

Katarzyna

Źródła: