Nasze wina

czyli

Białe wina z Trentino i Alto Adige (Trydentu i Górnej Adygi)

Dziś przyjrzyjmy się bliżej włoskiemu królestwu białego wina: Trentino-Alto Adige.

Różnice między Trentino i Alto Adige są ogromne, choć historycznie zwykle występują razem. Do zakończenia I Wojny Światowej oba regiony należały do Austrii, jednak Trentino od zawsze było włoskojęzyczne, natomiast Alto Adige – niemieckojęzyczne.
Różnice pomiędzy regionami wykraczają daleko poza warstwę językową. Im bliżej Alto Adige, tym bardziej widać różnice kulturowe pomiędzy wioskami, zmienia się również ich struktura – zjawisko dodatkowo wzmocnione przez zupełnie odmienne prawo spadkowe, a co za tym idzie zupełnie inne nastawienie do zagospodarowania ziemi i roli rolnika.

Po wojnie Trentino zdominowane zostało przez dużych producentów wina. I jest nadal, nawet mimo wysypu małych gospodarstw, który wciąż jest świeżym zjawiskiem. Natomiast Alto Adige od zawsze jest ojczyzną jednych z najlepszych spółdzielni winiarskich na ziemi.

Pinot Grigio

Pinot Grigio rozsławiły wina pochodzące z winnic obu regionów. Szczególnie znane są wina z winnic położonych po obu stronach rzeki Adige: od Bolzano, poprzez Trento i dalej w stronę Werony.

Pinot Grigio to osobliwy kandydat do miana najpopularniejszego białego wina z Włoch, zważywszy że ani szczep nie jest włoski ani winogrona białe. Tradycyjne Pinot Grigio z tego regionu zwane Ramato, co oznacza "miedziane", było winem zupełnie różnym od tego, które pijemy dzisiaj.

Dzisiejsze włoskie Pinot Grigio jest niemal bezbarwne. Ramato kolor zawdzięcza skórkom winogron (nazywanych szarymi, mimo że najczęściej są różowo-szare), które spędzają z moszczem wystarczająco dużo czasu, żeby użyczyć mu koloru, a przy okazji trochę tanin.

Współczesne Pinot Grigio zdobyło podniebienia fanów lekką kwasowością, przyjemnym smakiem jabłka i gruszki, świeżością i lekkością. A Ramato? Fanów ma mniej, ale warto go spróbować, ponieważ jego nasycony, bogaty smak pozwala dostrzec niedoceniany i fascynujący potencjał Pinot Grigio.

Pinot Bianco/Pinot Blanc

Alto Adige oferuje większy wybór białych win niż Trentino, a to ze względu na mniejszą skalę produkcji i zróżnicowane terroir. Główna dolina regionu rozciąga się wąskim tunelem na osi północ-południe, po czym łagodnie zakręca na północny-zachód. Dodajmy do tego rozległe góry w całym regionie i... mamy idealne warunki do uprawy niezliczonych odmian winorośli.

Pinot Bianco, w ojczystej Francji zwane Pinot Blanc, mimo że pod wieloma względami podobne do Pinot Grigio, w rzeczywistości jest blisko spokrewnione z Pinot Gris i Pinot Noir. I podczas gdy wersja francuska jest bogata i dymna, a ta z Nowego Świata wzoruje się na białych Burgundach, Pinot Blanc z północnych Włoch zwykle jest świeże, rześkie z nutami jabłka i gruszki, które równoważą nuty orzechowe i mineralne. Jeśli do tej pory z Pinot Bianco nie było Wam po drodze, może warto rozważyć zmianę trasy?

Gewürztraminer

Pisaliśmy o francuskich odmianach, które zadomowiły się w Alto Adige. Teraz czas na smakowitą ciekawostkę: słynna odmiana powszechnie kojarzona z Alzacją, czyli Gewürztraminer, najprawdopodobniej wywodzi się właśnie z Alto Adige.

Ta pikantna mutacja odmiany Traminer, najczęściej uprawiana w Alzacji i Niemczech, znalazła miłośników na całym świecie. Natomiast w winnicach otaczających miejscowość Tramin (Tremeno) powstaje inny Gewürztraminer: nie tak pikantny i egzotyczny jak jego popularniejsze wcielenie.

Chłodny klimat regionu pozwala winogronom zachować kwasowość, co nie jest typowe dla tego wina, i wydobywa kwiatowe, świeże, owocowe aromaty Gewürztraminera.

Kerner

Niemiecka odmiana uprawiana w Alto Adige. To niezwykła krzyżówka czerwonej odmiany Schiava, podstawy czerwonych win z regionu Trentino-Alto Adige, i szlachetnego Rieslinga. Dosyć popularny w Niemczech, w Alto Adige Kerner jest rzadkim, ale nie niezwykłym zjawiskiem.

Kerner ma unikalny charakter – aromat, z nutami melona, dyni, gałki muszkatołowej i odrobiny kwiatów, przypomina Riesling, bogaty smak charakteryzuje łagodna kwasowość. To pod każdym względem niezwykła odmiana, która mogłaby zdobyć popularność równą Viognier, gdyby tylko dostęp do niej był łatwiejszy.

Müller-Thurgau

W Alto Adige i Trentino z odmiany Müller-Thurgau powstają nie tylko świetne wina stołowe, ale również, a właściwie przede wszystkim, jedno z kultowych win włoskich.

Feldmarschall von Fenner Müller-Thurgau z winnicy Tiefenbrunner wytwarzany jest z winogron, które rosną w winnicy położonej 1000 metrów nad poziomem morza na płaskowyżu, z którego roztacza się widok na miasto Fennberg. To o 100 metrów wyżej niż dopuszcza apelacja Alto Adige, dlatego jest to już apelacja Weinberg Dolomiten IGT. Położenie winnicy i unikalny mezoklimat sprawiają, że dojrzałe winogrona dają niezwykle ostre i świeże wina.

Brzoskwiniowy aromat, czy też aromat sałatki owocowej, dobra kwasowość i swego rodzaju bogactwo smaku tego wina przypominają klasyczny Müller. A tak na marginesie, Müller jest krzyżówką odmian Riesling i Madeleine Royale. Ta ostatnia powstała w wyniku połączenia odmian Schiava Grossa (inaczej Trollinger) i Pinot (Noir, Gris lub Blanc – pokrewieństwo jest zbyt bliskie, żeby dało się to dokładniej ustalić). To dopiero zacna mieszanka!

Nosiola

Valle dei Laghi W Trentino rośnie mało znana odmiana winogron, która daje wielkie wina. Nosiola to lokalna specjalność, bez zagranicznych koneksji i domieszek. Rośnie na wzgórzach, mozolnie pnąc się po zboczach, i zwykle daje dobre, choć niezbyt lotne, świeże białe wino. Jednak niektóre wina z tej odmiany, jak na przykład te wyprodukowane z winogron rosnących na stromych zboczach Val di Cembra, zyskują dodatkowy wymiar, pikantną kwasowość i gorzką nutę migdałów, które pogłębiają rześki owocowy smak.

Odmiana Nosiola rozwija skrzydła w Valle dei Laghi, gdzie wiatr i pogoda stwarzają idealne warunki dla "prawie słynnego" Vino Santo Trentino. Te złożone, bogate wina deserowe są niezwykle rzadkie, ponieważ liczba producentów ogranicza się do około pięciu. Jeśli kiedykolwiek traficie na butelkę Vino Santo Trentino – koniecznie spróbujcie. Dla własnego dobra.

Katarzyna

Źródła: